Uyluk kemiğinin (femur) başının kalça ekleminden tamamen çıkması durumudur. Genellikle doğumsal (doğuştan) veya travmatik nedenlerle oluşur. Doğumsal kalça çıkığı, bebeklerde doğuştan kalça ekleminin düzgün gelişmemesi sonucu ortaya çıkar. Travmatik kalça çıkığı ise şiddetli düşme veya trafik kazası gibi travmalar sonrasında meydana gelir. Belirtileri arasında kalçada ağrı, hareket kısıtlılığı ve bacak uzunluk farkı bulunur. Tedavisi erken dönemde alçı veya ortez kullanımı, ileri aşamalarda cerrahi müdahale gerektirir.
Kalça Çıkığı Belirtileri Nelerdir?
En belirgin belirtisi, özellikle kalça ve kasık bölgesinde hissedilen şiddetli ağrıdır. Bu ağrı genellikle aniden başlar ve hareketle artar. Kalça çıkığı olan kişiler, bacaklarını hareket ettirmekte zorlanırlar. Kalça eklemi yerinden çıktığında, bacakta hareket kısıtlılığı ve zorluk hissedilir. Çıkığın olduğu taraftaki bacak diğerine göre daha kısa görünebilir. Bu durum, özellikle doğumsal kalça çıkıklarında belirgin olabilir. Kişinin yürümesini zorlaştırır. Yürürken topallama veya düzgün yürüyememe gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Eklem çevresinde şişlik ve morarma görülebilir. Bu durum, eklemdeki hasarın ve iltihabın bir göstergesidir. Kalçada belirgin bir şekil bozukluğu olabilir. Bu, kalçanın normal yapısının bozulması ve eklemin anormal bir pozisyonda durması ile ilişkilidir. Çıkık sonrası, kalça çevresindeki kaslarda spazmlar ve kasılmalar meydana gelebilir. Bu da ağrıyı ve hareket kısıtlılığını artırabilir. Kalça çıkığı belirtileri yaşadığınızda derhal bir ortopedi uzmanına başvurmanız önemlidir. Erken teşhis ve tedavi, çıkığın neden olduğu komplikasyonları önlemek için kritik öneme sahiptir. Tedavi genellikle cerrahi müdahale ve fizik tedavi ile gerçekleştirilir.
Kalça Çıkığı Neden Olur?
Gelişimsel kalça displazisi, bebeklerde doğuştan kalça ekleminin anormal gelişimi sonucu ortaya çıkar. Genetik faktörler ve annenin hamilelik sırasında karşılaştığı durumlar (örn. düşük amniyotik sıvı) bu duruma katkıda bulunabilir. Yetişkinlerde en yaygın nedeni travmadır. Özellikle trafik kazaları, yüksekten düşme veya spor yaralanmaları gibi şiddetli darbeler yol açar. Bazı insanlar doğuştan esnek eklemlere sahip olabilirler. Bu durum, eklemlerin normalden fazla hareket etmesine neden olur. Ayrıca çıkıklara yatkın hale gelmesine neden olur. Romatoid artrit, osteoartrit gibi eklem hastalıkları eklem yapısını zayıflatarak neden olur.
Perthes hastalığı, gibi kalça ekleminin normal gelişimini etkileyen hastalıklar da kalça çıkığı riskini artırır. Kas hastalıkları veya düşük kas tonusu olan bireylerde, eklemi destekleyen kasların zayıflığı nedeniyle daha sık görülür. Çocuklarda, D vitamini eksikliği gibi durumlar kemik gelişimini olumsuz etkiler ve riski artırır. Kalça çıkığı belirtileri arasında ağrı, hareket kısıtlılığı, bacak uzunluğunda fark ve anormal yürüme şekilleri sayılabilir. Tedavi yöntemleri ise çıkığın nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Özellikle bebeklerde erken teşhis ve tedavi, kalıcı hasarların önlenmesinde büyük önem taşır. Yetişkinlerde ise, fizik tedavi ve rehabilitasyon gibi yöntemler uygulanır.
Kalça Çıkığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kapalı redüksiyon, cerrahi müdahale gerektirmeden, manuel olarak yerine oturtulmasıdır. Genellikle anestezi altında yapılan bu işlem, doktor tarafından dikkatlice uygulanır. İşlem sonrası kalça eklemi stabil hale getirilir ve genellikle alçı veya atel ile sabitlenir. Eğer kapalı redüksiyon başarısız olursa veya kalça ekleminde ek hasar varsa, açık redüksiyon gerekebilir. Bu prosedürde cerrah, kalça eklemini cerrahi olarak açarak çıkığı düzeltir.
Gerekirse iç fiksasyon cihazları (vidalar, plakalar) kullanarak eklemi sabitler. Pelvik osteotomi, özellikle çocuklarda kalça çıkığı tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu prosedürde pelvik kemiklerde düzeltici kesiler yapılır. Kalça ekleminin normal pozisyonuna gelmesi sağlanır. Osteotomi sonrası kemikler plakalar ve vidalar ile sabitlenir. Femoral osteotomi, femur anormallikleri olan hastalarda kullanılan yöntemdir. Bu işlemde femur kemiği kesilir ve doğru hizaya getirilerek plakalar ve vidalar ile sabitlenir. Tedaviden sonra rehabilitasyon, eklem hareketliliğinin geri kazanılması için önemlidir.
Uzman tarafından verilen egzersiz, hastanın normal aktiviteye dönmesine yardımcı olur. Kalça ekleminde geri dönüşü olmayan hasar varsa veya tekrarlayan çıkıklar söz konusu ise ameliyat gerekebilir. Bu işlemde hasarlı eklem çıkarılarak yerine yapay bir eklem (protez) yerleştirilir. Kalça çıkığı tedavisinden sonra düzenli olarak doktor kontrollerine gitmek önemlidir. Bu kontrollerde eklemin durumu değerlendirilir ve gerekirse tedavi planı yeniden düzenlenir. Tedavi, hastanın durumuna ve tedaviye yanıtına göre kişiselleştirilir. Erken tanı ve uygun tedavi ile kalça ekleminin normal fonksiyonlarına dönmesi sağlanabilir.