Ortopedi & Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Tolga Tüzüner | Kalça ve Diz Protezi, Spor Travmatolojisi, Kırık & Çıkık , Kemik Erimesi, Artroskopi
Diz protezi ameliyatı, dizdeki eklemin otoimmün romatizmal hastalıklar, travmalar, çocukluk döneminde geçirilen eklem enfeksiyonları ya da metabolik hastalıklar nedeniyle aşınması veya hasar görmesi nedeniyle yapay bir eklemle değiştirildiği cerrahi bir operasyondur. Diz protez ameliyatı ile hastanın hareket kabiliyetinin artması ve ağrılarından kurtulması amaçlanır.
Diz protezi ameliyatı her hasta için en iyi yöntem değildir. Bu nedenle ameliyat kararı alınırken hasta öyküsü detaylı olarak dinlenir. Genellikle fiziksel olarak ağır işlerde çalışan hastalara diz protez ameliyatı yapılmaz. Ameliyat yerine diz eklemlerinin doldurulması tercih edilebilir. Bununla birlikte hastanın yaşı, yaşam tarzı ve fiziksel hareketliliği de ameliyat kararı aşamasında etkidir. Hastanın şikayetleri doğrultusunda cerrahi dışı tedaviler ya da alternatif yöntemler uygulanabiliyorsa ilk tercih genellikle ameliyat olmaz. Ancak ilaç ve fizik tedavi gibi yöntemlerle hastanın ağrılarından kurtulmaması ve hareket kısıtlılığının önlenememesi gibi durumlarda en etkili yöntem diz protezi ameliyatı yapılmasıdır.
Diz protezi ameliyatı yapılmadan önce hastanın vücudunda enfeksiyon varlığı araştırılır. Hastada enfeksiyon varsa öncelikle enfeksiyon için tedavi uygulanır. Enfeksiyon tedavisinden sonra hasta ameliyata alınır. Hasta kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa ilaçlar ameliyattan önce kontrollü şekilde bıraktırılır ve ameliyat sonrasında da ilaç kullanımına kontrollü şekilde başlanır. Ameliyat sonrasında hastanın ağrılarının azalması için ağrı kesici ilaçlar kullandırılır. Hastalar genellikle 3-7 gün sonra taburcu edilir ve taburcu edildikten sonra düzenli olarak hastaların kontrole gelmesi gerekir.
Diz protezi ameliyatı sonrası hastaların 12 saat boyunca yürümesi risklidir. Bu nedenle hastalar ameliyat sonrasındaki 12 saat boyunca tekerlekli sandalye kullanabilir. Başarılı geçen bir protezi ameliyatı sonrası hastalar ortalama 3-7 gün hastanede kalır. Bu süre içerisinde günde 2-3 saat aralıklarla hastaların yürümesi sağlanır. Doktor kontrolünde yapılan yürüyüşler sırasında hastaların ağrı yaşayıp yaşamadığı ya da hareket kısıtlılıkları takip edilir.
Diz protezi ameliyatı genellikle 1-3 saat sürer. Ameliyat süresi, hasta öyküsüne, hastanın diz eklemindeki aşınmaya ve diz protezi için kullanılan malzemeye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Diz protezi ameliyatı öncesinde, ameliyatın nasıl yapılacağı, ne kadar süreci ve ameliyat sonrası süreç hakkında hastaya bilgilendirme yapılır.
Diz protezi ameliyatı sonrasında, her cerrahi operasyonda olduğu gibi, komplikasyon oluşma riski vardır. Ameliyat sonrasında hastada enfeksiyon oluşması ve bacak toplardamarının tıkanması riski vardır. Ancak hastanın doktor tarafından verilen ilaçları kullanması ve ameliyat sonrasında yapılan uyarılara dikkat etmesi durumunda bu risk oldukça düşüktür.
Ameliyat sonrasında ortaya çıkabilecek diğer bir komplikasyon ise protezin erken gevşemesidir. Ameliyat sonrasında zorlayıcı hareketler yapmak protezin zarar görmesine neden olabilir. Total diz protezinin ömrü ortalama 15-20 yıldır. Protezin kullanım ömrü hastanın fiziksel aktivitileri, kemiğin kalitesi ve hastanın vücut kitle indeksine göre değişiklik gösterebilir. Ameliyat sonrasında doktor tarafından reçete edilen ilaçların kullanılması ve sakıncalı tabir edilen hareketlerden kaçınılması durumunda protez ve ameliyat ile ilgili komplikasyon oluşma riski son derece düşüktür.
